Islah ile Faiz Türü Değiştirilebilir mi

Uygulamada bazen dava dilekçesinde faiz türünün yanlış belirlendiği veya da zuhulen hatalı belirtildiği durumlar ile karşılaşılmaktadır. Bu gibi durumlarda ıslah hakkının kullanılması yoluyla faiz türünün değiştirilmesinin mümkün olup olmadığı konusunu yazımızda irdeleyeceğiz.

Islah İle Faiz Türünün Değiştirilmesi Meselesi

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.176/1 hükmü uyarınca; “Taraflardan her biri, yapmış olduğu usul işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilir.” Uygulamada ise ıslah hakkını kullanmak isteyen tarafın, faiz türünün değiştirilmesi noktasındaki ıslahının her zaman kabul edilmediği görülmektedir.

Esasen, ıslah ile faiz türünün değiştirilebileceği görüşüne göre; ıslah ile faiz türünün değiştirilmesini engelleyen herhangi bir kanun hükmü olmadığını, bu yönde getirilecek kısıtlamaların da ıslahı düzenleyen kanun hükümleriyle aranan usuli amaçlara ulaşılmasını mesnetsiz engelleyeceği, karşılaştırmalı hukuk perspektiflerinde veya mehaz kanunda ıslah ile ilgili düzenlemelerin daraltıcı değil genişletici yorumlandığı gerekçeleriyle ıslah ile faiz türünün değiştirilebileceğini kabul etmektedirler.

Buna mukabil, ıslah ile faiz türünün değiştirilemeyeceği yönündeki karşıt görüşe göre; faiz talebi yenilik doğurucu haklardan olduğundan faiz türünün belirlenmesi halinde davacının tercih hakkını kullanmış olacağı, yenilik doğurucu bu hakkın kullanılması ile tükeneceği ve ıslah ile faiz türünün değiştirilemeyeceğini kabul etmektedir.

Ezcümle, ıslah ile faiz türünün değiştirilmesinin mümkün olup olmadığına ilişkin uygulamada birlik olmadığını, mahkemelerin farklı yönde kararlar verdiğini, bu minvalde somut uyuşmazlığı çözümlemekle görevli mahkemenin mesele özündeki teorik kanaatine göre ıslah ile faiz türünün değiştirebileceği ya da değiştirilemeyeceğinin belirli hale geleceğini belirtmek gerekir.

Islah İle Faiz Türünün Değiştirilebileceğini Kabul Eden Kararlar

 

İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/791 E. 2024/62 K. ve 25/01/2024 tarihli kararına göre; “Asıl dosyada davacı vekilinin arttırım sonrası ıslah talebinin kısmi ıslah niteliğinde olduğu, zira bu talebin miktarın sadece arttırılmasına değil ayrıca faiz türünün dahi değiştirilmesine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Dava dilekçesinde talep edilmemiş olan faizin, sonradan talep edilmesine engel açık yasal bir engel bulunmadığının kabulü karşısında, talep olunan faiz türünün ıslah dilekçesi ile değiştirilmesinin evleviyetle mümkün olduğu mahkememizce değerlendirilmiştir. Aksi halde ıslah ile ulaşılmak istenen usuli amaçlara ulaşılması dayanaksız olarak engellenmiş olacaktır. Kaldı ki günümüz Avrupa Modern Usul Hukuku teorileri ve mehaz durumundaki ülke kanunu dahi ıslah ile ilgili daraltıcı değil genişletici yorumları dikkate almaktadır… …O halde somut olayda olduğu üzere asıl davaya konu maddi tazminat için dava dilekçesinde yasal faiz talep edilmiştir. Ancak davacı ıslah yoluyla vermiş olduğu dilekçesinde avans faizi uygulanmasını talep etmiş olması ve esasen davacıların murislerinin vefatına yol açan aracın gelen kayıtlarına göre ticari araç niteliğinde bulunması karşısında temerrüt faizi olarak avans faizine hükmedilmesi gerekli ve mümkündür.”

 

Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 2022/1576 E. 2023/1677 K. ve 04/05/2023 Tarihli kararına göre; “Davalıların maddi tazminat hesaplanmasına yönelik temyiz itirazları, düzenlenen bilirkişi raporu dosya kapsamına ve denetime uygun olduğundan yerinde görülmemiş, davalı hastanenin ıslahla ticari faiz istenemeyeceğine yönelik temyiz itirazının ise ıslah yoluyla dava dilekçesindeki faiz türünün değiştirilmesinin mümkün olması ve davacı yanın bu değişikliği yapmış olması nedeniyle reddi gerekmiştir.”

 

Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 2015/11957 E. 2018/9334 K. ve 22/10/2018 Tarihli kararına göre; “Davacı taraf, davaya konu tazminatlar için temerrüt faizi olarak ticari faize karar verilmesini ıslah dilekçesiyle talep etmiştir. Islah yoluyla, dava dilekçesindeki faiz türünün değiştirilmesinin mümkün olmasına ve davacı yanın bu değişikliği yapmış olmasına; zarara neden davalı yana ait araç da ticari araç olmasına rağmen, temerrüt faizi olarak ticari faize hükmedilmeyişi de hatalıdır.”

 

Islah İle Faiz Türünün Değiştirilemeyeceğini Kabul Eden Kararlar

 

Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2023/6597 E. 2024/448 K. ve 18/01/2024 tarihli kararına göre; “davacı dava dilekçesinde tazminat talebinin ” işleyecek faizi” ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş olup faiz türü belirtilmediğinden yasal faiz talebinde bulunduğunun kabulü gerekir. Her ne kadar ıslah dilekçesinde en yüksek banka mevduat faizi ile tahsil talebinde bulunmuş ise de ıslahla faiz türünün değiştirilemeyeceği nazara alınmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi de doğru olmamış, kararın bu nedenlerle kanun yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.”

 

Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2021/2832 E. 2022/4795 K. ve 13/06/2022 Tarihli kararına göre; “Dava, sahtelik iddiasına dayanan çek nedeniyle ödenen bedelinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemine ilişkindir. Davacı tarafça, dava dilekçesi ile yasal faiz talep edilmiş, davacı vekilince ıslahla reeskont faizi talep edilmesi üzerine mahkemece, davacının faize ilişkin ıslah talebinin asıl alacağın ferisine ilişkin olduğu, 6100 sayılı HMK’nın 177/2 maddesi uyarınca Yargıtay bozma ilamından sonra da ıslah yapılabileceği gerekçesi ile reeskont faizine hükmedilmiştir.

Ancak davacı dava dilekçesinde yasal faiz talep etmek suretiyle tercih hakkını kullanmış olup, yenilik doğurucu nitelikteki bu hakkın kullanılarak tüketilmesinden sonra artık ıslah dilekçesiyle faizin cinsinin değiştirilerek reeskont faizi talep edilmesi mümkün olmadığından davalı vekilinin bu yöne ilişkin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir.”

 

Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2016/2834 E. 2017/1506 K. ve 14/03/2017 Tarihli kararına göre; “faizin cinsinin ıslahla dahi değiştirilmesinin mümkün olmamasına göre, davalılar vekilinin tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.”

Av. Efehan Mihai Erginer